• 1 Şubat 2020

Elinde bulunan ortalama 52 milyon ton çelik üretim kapasitesinin yaklaşık 37 milyon tonunu kullanan Türkiye 17 Ocak 2020 den itibarıyla küresel çelik üretiminde 8. Sırada, ihracatında ise 6. Sırada bulunuyor.

Son derece dinamik bir demir çelik sektörünü elinde bulunduran Türkiye, son 2 senede dünyadaki gelişmelerin tam tersi yönde bir başarı sergiliyor. 2018 senesinde küresel de çelik üretimi artarken, ülkemizde geriledi ve bu senede gerileme devam etti. Ancak başta inşaat, otomotiv ve beyaz eşya gibi çeliğin yoğun şekilde kullanıldığı tüketici sektörlerde yeniden baş gösteren düzelmenin 2020’de demir çelik sektörüne olan talepleri arttırması öngörülüyor.

Çelik imalatçısı toplam 65 ülke, 2018 senesinde totalde 1,8 milyar ton ham çelik imalatı yaptı. Verilen bu değerlerin üçte ikisinden daha fazlası Asya topraklarındaki ülkeler tarafından imal edildi. Çin Halk Cumhuriyeti ise bu üretimin neredeyse yarısını gerçekleştirmek de. 52 milyon tona yaklaşan üretim kapasitesinin yaklaşık 37 milyon tonunu kullanan Türkiye, 2018’de çelik imalatında küresel de sekizinci, Avrupa demir çelik sektöründe ise ikinci sırada bulunuyor. Çeliği ihraç etme konusunda ise ülkemiz dünyada 6. Sırada bulunuyor. Demir çelik sektörü devamlı büyüme yönünde artış gösteren bir Pazar. Ülkemiz de bu pazarın büyük ölçekli bir oyuncusu.

2018 senesinde çelik üretimi artış gösterirken Türkiye de gerilemiş durumda. 2019 senesinde de bunun devam ettiğini görmekteyiz. Ham çelik üretimi dünyada yılın ilk 10 ayında %3,25 yükselişle 1.5 milyar ton seviyesinde gerçekleştirdi. Ülkemiz ise %10,6 ile ilk 15 üretici arasında, ham çelik üretimi en fazla düşüş gösteren ülke oldu. Yaşanan bu düşüş ile ülkemiz de Ocak-Ekim döneminde 28 milyon ton çelik üretimi yapıldı. Diğer taraftan çelik üretimimiz ise %21.5 azalışla 21.5 milyon ton oldu. Yani tüketimimizde yüzde 21,5, üretimimizde ise 10.6 bir azalma bulunmakta. Bu azalmanın geri düşmenin nedenlerinden bir tanesi beyaz eşya, otomobil ve inşaat sektörlerindeki daralmalar. Başka bir sebebi ise de ABD ve AB piyasa ve pazarlarındaki ambargolar kısıtlayıcı tedbirlerdir.

Ülkemiz çelik imalatında ve ihracatında, kota artışından ve %30 kısıtlamalardan büyük oranda olumsuz yönde etkileniyor.

ABD ve AB, sektör ihracatının yaklaşık olarak yarısının yapıldığı ana pazarlardır. Bu sebepten bu iki pazardaki giriş engelleri ve daralmalar, sektördeki ihracatımızı büyük oranda etkilemekte. Türkiye İhracatçılar Meclisinin verilerine göre hazır giyim, otomotiv ve kimyadan sonra gelen dördüncü büyük sektör olan çelik üretiminde ilk 11 ayda ihracatta gerileme 1,3 milyar dolar. Sene sonunda gerilemenin azda olsa yine arttığını göreceğiz. İhracatta özelliklede son aylarda Avrupa Birliğine yapılanlarda gerilemeler ülkemizde ve sektörde etiklerini göstermeye başladı.

Bildiğiniz gibi 2018 yazına ABD çelik ve alüminyum ithalatına ek vergi getirmişti. AB ise ABD’nin kendisine çelikte getirdiği kısıtlamaları bertaraf edebilmek için 2019 başında 26 çelik ürününe özel olarak ithalatta miktar sınırlaması başlattı. 2015 2017 arasındaki çelik ithalatının ortalamasının üç yıl boyunca yüzde 5 artırılması üzerine kurulu korunma tedbiri, bunun yanı sıra hiçbir ülkenin ithalattaki payının yüzde 30’u geçmemesini de öngörüyordu. Türkiye hem yüzde 5’lik kota artışından hem de yüzde 30 sınırlamasından olumsuz etkileniyor.

Bilindiği gibi 2018 senesinin yaz aylarında Amerika Birleşik Devletleri alüminyum ve çelik ithalatlarına ek vergiler getirmişlerdi. Avrupa Birliği ise Amerika Birleşik Devletlerinin kendisine çelik sektöründe getirdiği kısıtlamaları bertaraf etmek ve bunlardan etkilenmemek için 2019 senesinin başında 26 çeşit çelik ürününe özel olarak ithalatta miktar sınırlaması getirdi. 2017-2015 seneleri arasındaki çelik ithalatının ortalamasının üç yıl boyunca yüzde 5 yükselmesi üzerine kurulu koruma tedbiri, bunun yanında hiçbir devletin ithalatındaki payının yüzde 30’u geçmemesini de öngörüyordu. Türkiye kota aşımından ve 30 sınırından da olumsuz yönde etkileniyor.